卷二
tereci taidzu sure beile feye johiha manggi，cooha genefi onggolo i hoton be afame gaiha.geren ambasa taidzu sure beilei uju be gabtaha orgoni，meifen be gabtaha loko be bahafi waki sere de，taidzu sure beile onco mujilen i hendume，dain ofi afara de bata be etuki seme ini ejen i jalin de mimbe gabtahabidere，te minde oci mini jalin de gūwa be geli gabtarakū bio?enteke sain mangga haha dain afara de loho gida niru sirdan i dube de bucere be hono hairambi kai.mimbe gabtaha turgunde ainu wambi seme hendufi，orgoni，loko be wesimbufi ilata tanggū haha be kadalara nirui ejen hafan obuha.
太祖疮愈，率兵复攻翁鄂洛城，克之。众将欲杀鄂尔果尼、洛科，太祖曰：“二人射我，乃锋镝之下各为其主，孰不欲胜？吾今释而用之，后或遇敌，彼岂不为我用命哉？此等之人，死于锋镝者犹当惜之，何忍因伤我而杀之也。”赐以牛录之爵（属三百人），厚养之。
太祖淑勒贝勒伤愈后，起兵攻克翁鄂洛城。众将擒得射太祖淑勒贝勒首之鄂尔果尼及射其项之洛科，欲杀之，太祖宥之，曰：“二人因阵中作战欲胜敌，为其主而射我。今若为我用，岂不为我而射他人耶？此等人才，阵中死于刀枪弓箭之锋犹当惜之，何忍因射我而杀之。”赐鄂尔果尼、洛科为牛录额真，各辖三百丁。
niohon coko aniya niyengniyeri dulimbai biya de，taidzu sure beile orin sunja uksin susai niyalma be gaifi cooha genefi jaifiyan gebungge gašan be tabcilafi.gašan i niyalma serefi gemu barhiyafi，umai bahakū amasi bedereme jidere de，sarhū，jaifiyan，dunggiya，barda duin hoton i ejete acafi duin tanggū cooha be gaifi amcame jifi dahalame gabtame afahai jaifiyan i julergi tairan gebungge alai jakade isinjime.amcara coohai ejen nesin，bamuni yafahan cooha ci juleri colgorofi tucike be taidzu sure beile sabufi morin be dabkime amasi emhun dosifi nesin be saciki sere de，nesin neneme jabdufi taidzu sure beile be sacire de taidzu sure beilei jafaha šusiha lasha genehe manggi，taidzu sure beile nesin i meiren be lasha sacime morin ci tuhebufi，forgošome uthai bamuni be gabtame morin ci tuhebuhe.tere juwe amban wabure jakade，amcara cooha uthai bederefi iliha.
乙酉年二月，太祖率五十人、甲二十五副掠界藩寨。不意界藩寨预知，已有备，竟无所获。回兵时，有界藩、萨尔浒、栋佳、巴尔达四城部长会兵四百追射至界藩南太兰之野（太兰，岗名）。讷申、巴穆尼二人当先追至，太祖一见，即单身拨马，欲斩讷申，讷申先以刀断太祖鞭，太祖奋力一刀挥讷申肩背为两段，随转身射巴穆尼于马下。众兵见二人死，俱退却而立。
乙酉年春二月（注：满文“春季中间月份”，即二月。），太祖淑勒贝勒率五十人、甲二十五副，起兵往掠界藩寨。寨中人预知而皆收，竟无获而返。回兵时，萨尔浒、界藩、栋佳、巴尔达四城城主会合，率兵四百追射至界藩南太兰之野。时追兵之主讷申、巴穆尼从步兵前抄出，太祖淑勒贝勒见之，鞭马而返，只身入，欲斩讷申，讷申先砍断太祖淑勒贝勒所握之鞭，太祖淑勒贝勒斩断讷申肩，讷申坠马而亡，遂转身射巴穆尼，亦坠马而亡。追兵见二人被杀，即撤退而立。
taidzu sure beile i coohai niyalma alame，musei coohai morin gemu šadaha bi，te ainambi?taidzu sure beile hendume，suwe gemu morin ci ebufi yafahalafi gabtaha sirdan be baire arame beri igen i nimanggi be feteme morin be yarhūdame elhei genefi ere meifehe be dabaha manggi，morin de dabsun muke meleme，musi omibume ergembu，bi ere uba de bata be sartabume buksifi bisire seme hendufi.coohai niyalma be gemu juleri unggifi.
我军曰：“马俱疲弱，为之奈何？”太祖曰：“众可下马，佯以弓梢拂雪作拾箭状，徐徐引马而退，待过岭，以盐水炒面饮马，解其疲，我自殿后为疑兵计。”言毕，令兵先行。
太祖淑勒贝勒兵众告曰：“吾等战马俱疲，奈何？”太祖淑勒贝勒曰：“尔等皆下马步行，佯以弓梢推雪作寻箭状，徐徐引马而去，越过此岭后，以盐水炒面饮马，令其安歇，吾埋伏于此，滞敌断后。”言毕，令兵先行。
taidzu sure beile ini beye nesin，bamuni tuheke bade genefi iliha manggi，nesin bamuni fejergi coohai niyalma hūlame hendume，si te genecina，waha niyalmai yali be jembio?be giran be gaiki dere sehe manggi，taidzu sure beile hendume，mimbe akabuha nesin be arkan seme bahafi waha，ere yali be jeci inu ombikai sefi，tereci amasi bederefi.
太祖立于斩讷申处，讷申部众呼曰：“人已死，何不去，欲食其肉耶？汝回，我辈欲收主尸。”太祖言：“讷申系我仇，幸得杀之，肉亦可食。”言讫遂回。
太祖淑勒贝勒立于讷申、巴穆尼仆地之处，讷申、巴穆尼部下兵士呼道：“尔速离去，欲食死人之肉耶？吾等欲收尸。”太祖淑勒贝勒曰：“我幸得杀仇人讷申，食此肉亦可。”言毕遂返。
šadaha morin i cooha be goro genekini seme，nadan niyalma be gaifi saca sabubume buksiha de arame iliha be nesin i cooha niyalma sabufi hūlame，sini buksiha be be sahabi，wahai dele wacihiyame waki sembio seme henduhe manggi，tereci taidzu sure beile šadaha morin be emken waliyahakū gemu gajime cooha bederehe.
欲令疲弱之兵远行，乃率七人将身隐僻处，露其盔，似伏兵之势。讷申部众又呼曰：“汝有伏兵，吾等知之矣。二主已被杀，犹欲尽杀吾等耶？”于是太祖全其羸马而回。
欲令疲倦之马兵远行，乃率七人露出盔甲，作有埋伏状。讷申兵士见之，呼道：“吾等已知汝有埋伏。上已被杀，仍欲尽杀吾等耶？”于是太祖淑勒贝勒将羸马一个不少，全数带回，班师。
juwari ujui biya de，taidzu sure beile yafahan morin i sunja tanggū cooha be gaifi jecen i aiman be dailame genre de，bisan bisafi，geren cooha be bederebufi，olboi cooha susai uksin i cooha gūsin uhereme jakūnju cooha be gaifi dabcilame genere de.giyaha gebungge ba de tehe sukū laihū gebungge niyalma dorgidari alanafi tomoho，janggiya，barda，sarhū，jaifiyan ere sunja hoton i cooha gemu emu bade acafi bisire de.
四月，太祖率马步兵五百征哲陈部，时大水，令兵回，止带绵甲五十人、铁甲三十人进掠。有嘉哈部长苏库赉呼密令人报与托漠河、章佳、巴尔达、萨尔浒、界藩五城知之，遂合兵一处。
夏四月，太祖淑勒贝勒率马步兵五百往征哲陈部，时洪水泛滥，遂令众兵班师，只带绵甲兵五十、盔甲兵三十，共八十兵往掠。居于嘉哈处名苏库赉呼者暗中遣人往告托漠河、章佳、巴尔达、萨尔浒、界藩，此五城之兵遂合于一处。
taidzu sure beilei amala karun sindaha nenggude janggin dain i cooha be sabufi，taidzu sure beile be amcame alanara de，taidzu sure beile be sahakū duleme genefi.taidzu sure beile amala karun bi seme amargi be tuwahakū genere de，dain i cooha holkon de isinjiha.tuwaci jakūn tanggū cooha jaifiyan i hunehe bira de emu dube，julergi alin de emu dube iliha bi.
有后哨章京能古德一见敌兵，即飞报，不意误失太祖处。太祖恃有后哨，亦不深备，不期敌兵忽至。太祖见其兵阵于界藩、浑河直至南山，约八百余。
太祖淑勒贝勒后哨能古德章京见敌兵，追报太祖淑勒贝勒，未得见乃过。太祖淑勒贝勒以为有后哨，遂不守后，时敌兵忽至。观之，有八百兵立于界藩之浑河直至南山。
tere cooha be sabufi，nimalan i sunjaci mafa boolanggai omolo jacin sangguri golofi etuhe uksin be sufi gūwa de etubuhe manggi.taidzu sure beile hendume，suwe ahūn deo i dolo gašan i niyalma de dule manggani，geren cooha be sahade geleme etuhe uksin be sufi，gūwa de etubumbinikai seme jilidame hendufi，ini beye tu jafafi juleri dosire de，batai cooha alime gaifi umai aššarakū oho manggi，taidzu sure beile morin ci ebufi morin be amasi bošome unggifi.
有扎亲、桑古哩二人（宝朗阿之孙也）见敌兵，大恐，解其甲与人。太祖怒曰：“汝等平昔在家，每自称雄于族中。今见敌兵，何故心怯，解甲与人？”言讫，自执旗先进，见敌兵不动，遂下马，将马逐回。
尼玛兰第五祖宝朗阿之孙扎亲、桑古哩见敌兵，大惊，解其所穿盔甲与人。太祖淑勒贝勒怒曰：“尔等兄弟在寨内原本强悍，今见众敌，竟畏惧而解甲与人。”言讫，亲自执旗先进，敌人按兵不动，太祖淑勒贝勒遂下马，将马驱回。
taidzu sure beile ini beye，deo murhaci，booi yambulu，uringga duin nofi yafahalafi gabtame hūsutuleme kūthūme afame，batai orin isime niyalma be tuhebufi，tere jakūn tanggū cooha be gidaha.tere jakūn tanggū cooha taidzu sure beilei duin niyalmai horon be alici ojirakū uthai burulafi，jaifiyan i hunehe birai muke de fekuhe.taidzu sure beile halhūn de fancafi saca sufi，uksin i tohon be suci goidambi seme tadume lashalafi beye be ergembume tehe bici，amargi coohai ambasa teni isinjifi.te dosifi saciki sere jakade，taidzu sure beile jili banjifi jabuhakū bifi.
率弟穆尔哈齐并二家人延布禄、武凌噶四人奋勇步射，直入重围，混杀敌兵二十人，遂败其兵。八百人不能抵当，皆涉浑河而走。时太祖战酣甚疲，喘息不定，卸其兜鍪，遂解甲不及，以手断其扣。正憩时，后之兵将方至。众曰：“乘此势可追杀之。”太祖怒而不应。
太祖淑勒贝勒与其弟穆尔哈齐并包衣延布禄、武凌噶四人奋勇步射，混战，杀敌二十人，败八百敌兵。其八百兵不能抵挡太祖淑勒贝勒四人之勇，遂败走，涉界藩之浑河水而逃。太祖淑勒贝勒酷热难当，欲卸其头盔，不及解开盔甲之扣，即扯断之。正休憩时，后方兵将方至，曰：“今宜入阵砍杀。”太祖淑勒贝勒怒而不答。
batai cooha bira doome burulame cargi cikin de isiname，taidzu sure beile beye majige ergefi saca etufi cooha be gaifi geli dosifi dehi sunja niyalma be waha.taidzu sure beile ini beye deo murhaci juwe nofi bata be bošome dube tucime amcame genefi，jaifiyan i haksan hafirahūn girin hadai ninggu de ilifi tuwaci，batai burulaha cooha tofohon isime niyalma tere girin hada be tafume jidere be sabufi，taidzu sure beile bata be saburahū seme sacai sonokton be gaifi beye be daldame tefi alime gaifi.
敌兵已渡浑河，太祖稍息，重整盔甲，率兵追杀四十五人。与穆尔哈齐追至界藩，有一险隘山名吉林，立于其上，见败兵十五人来奔此山，太祖恐敌见之，去其盔缨，隐身而待。
敌兵渡河败逃，已至对岸矣，太祖淑勒贝勒稍事休息，戴上头盔，复领兵入战，杀敌四十五。太祖淑勒贝勒与其弟穆尔哈齐二人追赶敌人，立于界藩一险峰名吉林之顶，见败兵近十五人来奔吉林峰，太祖淑勒贝勒恐敌见之，取下盔缨，隐身而待。
taidzu juleri jidere emu niyalma be ishun dara mokso gabtame tuhebuhe，deo murhaci geli emu niyalma be gabtame tuhebufi，jai gūwa be gemu hada de gūlabume waha.tereci cooha bargiyaha manggi.taidzu sure beile hendume，enenggi duin niyalma jakūn tanggū cooha be gidahangge inu abka aisilafi etuhe dere seme hendufi，cooha bedereme jihe.
先射为首一人，中其腰，仆地，穆尔哈齐又射死一人，余皆坠崖而死。太祖收兵，曰：“今以四人败八百众，实天助之也。”全胜而回。
太祖射中先来一人之腰，仆地而亡，其弟穆尔哈齐又射杀一人，余者皆坠崖而死。于是收兵，太祖淑勒贝勒曰：“今以四人败敌八百，乃天助也。”班师。
bolori dubei biya de，taidzu sure beile cooha genefi suksuhu aiman i antu gūwalgiya be afame gaifi，hoton i ejen nomhon be wafi cooha bederehe.
九月内，太祖率兵往攻安图瓜尔佳寨（苏克素护河部所属），破之，杀其寨主诺谟珲而回。
秋九月（注：满文“秋季的末月”，即九月。），太祖淑勒贝勒起兵往攻苏克素护河部安图瓜尔佳，克之，杀城主诺谟珲，班师。
fulgiyan indahūn aniya，juwari dulimbai biya de，taidzu sure beile cooha genefi，hunehe aiman i boihon šancin be afame gaiha.
丙戌年五月内，太祖攻克贝欢寨（浑河部所属）。
丙戌年夏五月（注：满文“夏季中间月份”，即五月。），太祖淑勒贝勒起兵攻浑河部贝欢寨，克之。
bolori ujui biya de，taidzu sure beile cooha genefi jecen i aiman i tomohoi hoton be kafi afara de，abka akjan darifi taidzu sure beilei coohai juwe niyalma goifi bucere jakade，afara be nakafi cooha bedereme jihe.jai mudan geli cooha genefi tere hoton be dahabufi.
七月内，太祖率兵环攻托漠河城（哲陈所属），时暴雷震死二人，遂罢攻而回。后招服之。
秋七月（注：满文“秋季的头月”，即七月。），太祖淑勒贝勒起兵围攻哲陈部托漠河城，时天雷震死太祖淑勒贝勒兵中二人，遂罢征而回。后又起兵招服之。
tereci uthai taidzu sure beile cooha gaifi batangga nikan wailan be dailame dobori dulime andarki dain i aiman be duleme genefi，nikan wailan i tehe olhon i hoton be afame gaiha.tere fonde nikan wailan hoton de akū bihebi.
乘便往攻仇人尼堪外兰，沿途诸部皆是仇敌，星夜越近，攻鄂勒珲城，克之。时尼堪外兰不在城中。
于是太祖淑勒贝勒乘势率兵往征仇家尼堪外兰，连夜越过邻近诸敌部而去，攻克尼堪外兰所居鄂勒珲城。彼时，尼堪外兰不在城中。
tere hoton i tulergi gašan i dehi niyalma hoton de dosime jabduhakū ofi，hehe juse be bargifi，emu yacin olbo jafu boro etuhe niyalma ujulafi genere be taidzu sure beile sabufi，nikan wailan dere seme tašarame dehi niyalma de uthai emhun dosifi batai niyalmai gabtaha sirdan de tunggenderi goifi halbai fejergideri hafu tucike，uhereme gūsin feye bahatala bedererakū，kūthūme afame jakūn niyalma be gabtame waha，emu niyalma be sacime tuhebufi，geren be wame samsibufi，bedereme jifi.
初，城外有四十余人，不及进城，带妻子逃走，为首一人穿青绵甲，戴毡帽，太祖见之，疑是尼堪外兰，单身直入四十人中，内一人射太祖胸旁，从肩后露镞，共中伤三十处。太祖不怯，犹奋勇射死八人，复斩一人，余众皆散。
城外寨中有四十人不及进城，携妻儿而走，为首一人着青色绵甲，戴毡帽，正行时，太祖淑勒贝勒见之，疑是尼堪外兰，遂只身入四十人中，敌中一人所射之箭正中其胸，从肩胛骨下穿出。共伤三十余处，犹不退，混战中射杀八人，砍死一人，杀散众人，乃回。
tere olhon i hoton de jifi bihe，juwan uyun nikan be waha.feye bahafi weihun jafaha ninggun nikan de goiha sirdan be gemu dosi tantame hadafi，taidzu sure beile hendume，nikan wailan gebungge niyalma be jafafi gaji，nikan wailan be jafafi burakūci，suweni daiming be dailambi seme hendufi unggifi.cooha bederehe.
鄂勒珲城内有汉人十九名，亦杀之。又捉中箭伤者六人，太祖复深入其箭，令带箭往南朝传信：“可将仇人尼堪外兰送来，不然我必征汝矣。”遂回。
鄂勒珲城内原有汉人十九名，亦杀之。活捉中箭伤者六人，太祖淑勒贝勒将所刺之箭俱向内击，曰：“可将尼堪外兰捉拿送来，不然必征汝大明。”言罢遣去，遂班师。
daiming gurun i hafasa elcin takūrame hendume，han de dosika niyalma jafafi bure kooli bio?si jifi wacina seme henduci.taidzu sure beile hendume，suwende we akdahabi?suwe mimbe jalidambikai sehe manggi.daiming ni niyalma hendume，sini beye ume jidere，cooha be komso unggi，be nikan wailan be sini cooha de afabure sehe manggi.taidzu sure beile jaisa gebungge niyalma be ejen arafi dehi niyalma be unggihe manggi.nikan wailan sabufi tai de tafuki sere de，daiming ni niyalma tai de sindaha wan be gaifi，nikan wailan be taidzu sure beilei jaisai cooha de afabufi waha.
明边吏遣使言：“尼堪外兰既入中国，岂有送出之理？尔可自来杀之。”太祖曰：“汝言不足信，莫非诱我入耶？”使者又言：“若不亲往，可少遣兵去，即将尼堪外兰与汝。”太祖令斋萨带四十人往索之。及至，尼堪外兰一见，即欲登台趋避，而台上人已去其梯，尼堪外兰遂被斋萨斩之而回。
大明国官员遣使曰：“岂有将入明边者捉拿送出之理？尔可自来杀之。”太祖淑勒贝勒曰：“汝言孰信？必是汝等设计诱我。”明人曰：“汝勿亲往，可少遣兵来，吾等将尼堪外兰交与汝兵。”太祖淑勒贝勒遂以斋萨为额真，带四十人往。尼堪外兰见之，欲登台，明人已去登台之梯，尼堪外兰遂为太祖淑勒贝勒之斋萨兵斩杀。
tereci taidzu sure beile de sini mafa amai weile be endebuhe seme，daiming gurun i wan lii han aniya dari menggun jakūn tanggū yan gecuheri tofohon bume weile wajiha.
明国因前误杀太祖父、祖，自此，每年与银八百两、蟒缎十五匹，通和好焉。
大明国万历汗因误杀太祖淑勒贝勒之祖、父，自此，每年与银八百两、蟒缎十五匹，以了其事。
fulhūn ulgiyan aniya，taidzu sure beile šoli anggaci hūlan hadai šun dekdere julergi giyaha birai juwe siden i ala de ilarsu hoton sahafi，yamun leose tai araha.
丁亥年，太祖于硕里口、呼兰哈达下东南河二道，一名嘉哈、一名硕里加河中一平山筑城三层，启建楼台。
丁亥年，太祖淑勒贝勒于硕里口至呼兰哈达东嘉哈河中间岗上筑城三层，建衙署楼台。
ninggun biyai orin duin i inenggi，gurun i doro be toktobume，ehe facuhūn hūlha holo be nakabume šajin kooli be ilibuha.taidzu sure beile cooha gaifi，jecen i aiman i artai be dailame genefi.artai šancin be afame gaifi，hoton i ejen artai be waha.
六月二十四日，定国政，凡作乱窃盗欺诈悉行严禁。又率兵征哲陈部阿尔泰，克其山城，杀之。
六月二十四日，定国政，立法令，凡恶乱盗伪悉行禁止。太祖淑勒贝勒率兵往征哲陈部阿尔泰，克其山城，杀城主阿尔泰。
jakūn biya de，taidzu sure beile eidu baturu de cooha afabufi bardai hoton be afame gaisu seme unggihe.eidu baturu taidzu sure beilei hese be alifi cooha jurafi geneci，hunehe bira bisafi dooci ojirakū oho manggi，coohai niyalmai monggon de siran siran i futa hūwaitafi tatame bira be doofi.eidu baturu emu udu siliha gucu be gaifi dobori dosifi，bardai hoton be afame wan sindafi tafuka.hoton i dorgi niyalma uthai okdofi afara de，eidu baturu hoton i keremu de aktalame yalufi afame，susai isime feye bahacibe bedererakū，jing buceme afara jakade，hoton i dorgi niyalma gemu samsime burulaha，tereci etehe hūsun i uthai hoton be gaifi，cooha bederehe.
八月内，令额亦都巴图鲁领兵取巴尔达城。额亦都承命前进，至浑河，时水泛涨不能渡，遂以绳连军士之颈拽而渡之。额亦都领壮士数人，夜竖梯攻之。及登城，城上人迎敌，额亦都跨城垛而战，中伤约五十处，犹死战不退，城中人遂皆溃走，即乘势取其城而回。
八月，太祖淑勒贝勒令额亦都巴图鲁领兵往攻巴尔达城。额亦都巴图鲁承太祖淑勒贝勒谕旨起兵，至浑河，时河水泛涨不能渡，遂以绳索拴连兵士脖项拉扯渡之。额亦都巴图鲁领精壮者数人，夜入，放梯登巴尔达城。城内人立即迎战，额亦都巴图鲁跨城垛而战，中伤约五十处，犹不退，只管死攻，城内人皆溃散败走，遂乘势取城而回。
taidzu sure beile cooha gaifi，jahai gebungge amban be dailame genefi，dung ni hoton be afame gaifi，hoton i ejen jahai be dahabufi gajiha.
太祖领兵往攻洞城，克之，招降其城主扎海而回。
太祖淑勒贝勒率兵往征扎海，克洞城，招降城主扎海。
suwayan singgeri aniya duin biya de，hadai gurun i wan han i jui hūrgan beilei amin jeje gebungge sargan jui be ini ahūn daišan beile taidzu sure beile de sargan benjire de.taidzu sure beile dung ni gebungge bade okdome genefi，bigan de tefi aliyame bisire de.
戊子年四月，有哈达国万汗孙女阿敏哲哲（扈尔汉贝勒女也），其兄代善送妹与太祖为妃。亲迎之，至于洞（地名），坐旷野以待。
戊子年四月，哈达国万汗子扈尔汉贝勒女阿敏哲哲被其兄代善送与太祖淑勒贝勒为妻。太祖淑勒贝勒迎至洞地，坐旷野以待。
emu niyalma jebele ashafi morin yalufi，sure beilei julergi be duleme genere be taidzu sure beile safi，ashan i ambasai baru fonjime，ere ainaha niyalma?ashan i ambasa alame，julergi dunggoi goloi aiman de ereci gabtara mangga niyalma akū，gabtara mangga niowenggiyen serengge ere inu seme alaha manggi.taidzu sure beile niowenggiyen be hūlabufi gabta sehe manggi，niowenggiyen morin ci ebufi，ini beri sirdan be jafafi gajime jihe.taidzu ini juleri bisire fodoho moo be niowenggiyen be gabtabure jakade，gabtaha sunja sirdan de dergi fejergi be ilan da goibuha，juwe da ufaraha.
时一人乘马带弓矢过于前，太祖讯左右为谁，左右对曰：“栋鄂部人，名钮翁金，善射，本部无出其右者。”太祖遂令人唤至，时对面一柳，相距百余步，令射之。钮翁金即下马，挽弓射五矢，止中三矢，上下不一。
时一人骑马配弓自淑勒贝勒前过，太祖淑勒贝勒见之，问左右侍臣此为何人，侍臣告曰：“栋鄂部无有比此人善射者，此乃善射之钮翁金是也。”太祖淑勒贝勒命人唤钮翁金来射，钮翁金下马，执其弓箭而来。时太祖前有一柳树，即令钮翁金射之，共射五箭，上下不一，三中二失。
taidzu sure beile ini beye sunja sirdan gaifi gabtara jakade，gemu emu ba be goibuha.geren gemu genefi tuwaci，sunja sirdan emu to i šurdeme hadahabi.tere sunja sirdan be emu tairan i sacime gaiha.gabtaha baci tere fodoho moo tanggū okson fuceme bi.tereci daišan beile ini non be benjifi dorolome amba sarin sarilame gaiha.
太祖连发五矢皆中，众视之，五矢攒于一处，相去不过五寸，凿落块木而五矢始出。代善同妹至，太祖设宴成礼，遂纳之。
太祖淑勒贝勒亲射五箭，俱中，众皆往视，五箭钉于一处，周围不过一拃，凿落树之一轮方取出五箭。射箭之地距柳树百余步。后代善贝勒送妹至，以礼大宴而娶之。
tere fonde suwan i bai ejen solgo gebungge amban ini harangga jušen irgen be gaifi，dahame jihe manggi，terei jui fiongdon be uju jergi amban obuha.
时有苏完之部长（苏完，地名也）索尔果率本部军民归，太祖以其子费英东为大臣。
彼时，苏完之部长索尔果率其所属诸申、百姓来归，太祖淑勒贝勒以其子费英东为头等大臣。
jai geli donggo i aiman i ejen jece bayan i omolo hohori gebungge amban ini harangga jušen irgen be gaifi dahame jihe manggi，taidzu sure beile ini amba sargan jui nunje gege be bufi，hojihon obufi，uju jergi amban obuha.
又，栋鄂部部长克彻孙何和里亦率本部军民归，太祖以长公主嫩哲妻之，授以大臣之职。
又，栋鄂部部长克彻巴彦孙何和里率所属诸申、百姓来归，太祖淑勒贝勒以长女嫩哲格格妻之，纳为婿，又授为头等大臣。
yargū i gašan i hūlahū gebungge amban ini ahūn deo i uksun i niyalma be wafi，jušen irgen be gaifi dahame jihe manggi，taidzu sure beile terei jui hūrgan be ini gioro hala de dosimbufi，jui seme ujifi，uju jergi amban obuha.
又，雅尔古部长扈拉瑚杀兄弟族众，率军民来归，将其子扈尔汉赐姓觉罗，为养子，亦授大臣之职。
雅尔古寨寨主扈拉瑚杀其兄弟族众，率诸申、百姓来归，太祖淑勒贝勒赐其子扈尔汉觉罗姓，纳为养子，授为头等大臣。
tuttu golo goloi ambasa be elbime dahabure，šurdeme gurun be dailame wacihiyara.tereci manju gurun ulhiyen i etuhun hūsungge oho.tere fonde daiming gurun i wan lii han de aniya dari elcin takūrame hūwaliyasun doroi sunja tanggū ejehei ulin be gaime.gurun ci tucire genggiyen tana，orhoda，sahaliyan boro fulgiyan ilan hacin dobihi seke，silun yarha tasha lekerhi hailun ulhu solohi hacin hacin i furdehe be beye de etume.fušun šo，cing ho，kuwan diyan，ai yang duin duka de hūda hūdašame ulin nadan gaime.manju gurun bayan wesihun oho.
太祖遂招徕各部，环满洲而居者皆为削平，国势日盛。与明国通好，遣使往来，执五百道敕书，受年例金币。本地所产，有明珠、人参、黑狐、元狐、红狐、貂鼠、猞狸狲、虎、豹、海獭、水獭、青鼠、黄鼠等皮，以备国用。抚顺、清河、宽甸、叆阳四处开口互市交易，以通商贾。因此，满洲民殷国富。
如此，太祖淑勒贝勒招徕各部，尽降环满洲诸部，满洲国自此日盛。彼时，与大明国万历汗每年遣使通好，执五百道敕书，受财物。国中所产，有明珠、人参以及黑青红三色狐、貂、猞猁狲、豹、虎、海獭、水獭、青鼠、黄鼠等各类皮毛，收备己用。于抚顺、清河、宽甸、叆阳四门通商互市，得取钱财。因此，满洲国富。
da de taidzu sure beile yehei gurun de genehe de，yehei yangginu beile taidzu sure beilei banjiha arbun wesihun i cira be takafi，ini ajige sargan jui be mutuha manggi.taidzu sure beile de bure sere jakade.sure beile hendume，minde buki seci，sini amba sargan jui be bi yabuki sehe manggi.yangginu beile hendume，mini amba sargan jui be sinde hairame burakūngge waka，tere jui mujilen sinde acarakū.mini ajige sargan jui arbun fiyan encu，ainci sini mujilen de acabumbi sehe manggi.taidzu sure beile tere ajige sargan jui be yabume toktoho.
初，太祖如叶赫，其国主扬吉努见其相貌非常，言：“我有小女堪为君配，待长缔姻。”太祖曰：“若缔姻，吾愿聘汝长女。”扬吉努答云：“我非惜长女不与，恐不可君意。小女容貌奇异，或者称佳偶耳。”太祖遂聘之。
初，太祖淑勒贝勒如叶赫国，叶赫扬吉努贝勒见太祖淑勒贝勒相貌尊贵，言俟其小女长成后，欲许配太祖淑勒贝勒。淑勒贝勒曰：“若欲许配与我，我愿聘汝长女。”扬吉努贝勒曰：“吾非怜惜长女而不与，恐此女不合汝意。吾小女容貌奇异，或合汝意。”太祖淑勒贝勒遂聘其小女。
yangginu beile akū oho manggi，amala jui narimbulu beile suwayan singgeri aniya uyun biya de，ini non be taidzu sure beile de sargan benjire de，taidzu sure beile beise ambasa be gaifi okdome genefi，amba sarin sarilame dorolome gaiha，tere fujin sure han i eme inu.
扬吉努故后，子纳林布禄于是年九月内亲送妹于归，太祖率诸王大臣迎之，大宴成婚，即天聪皇帝母也。
扬吉努贝勒故后，子纳林布禄贝勒于戊子年九月，送其妹与太祖淑勒贝勒为妻，太祖淑勒贝勒亲率诸贝勒大臣往迎，大宴以礼娶之，此福金即淑勒汗母也。
tere aniya taidzu sure beile cooha gaifi wanggiyai hoton be dailame，dongsingga gebungge ba be duleme yamji genere de，abka ci toi gese amba usiha gehun eldefi tuhere jakade，coohai niyalma morin gemu urhūha.tereci cooha julesi dosime genefi，wanggiyai hoton be afame gaifi，hoton i ejen daidu mergen be waha.
是年，太祖率兵攻完颜城，夕过栋兴阿地，忽天陨一星，其大如斗，光芒彻地，众马皆惊。兵至完颜城，克之，杀部长岱度墨尔根。
是年，太祖淑勒贝勒率兵征讨完颜城，过栋兴阿地方，时天色已晚，天坠一星，大如斗，光芒明亮，兵马俱惊。其后，大军前进，攻克完颜城，杀城主岱度墨尔根。
sohon ihan aniya，taidzu sure beile joogiyai hoton i ejen ninggucin janggin be dailame cooha genefi hoton i jakade buksifi bisire de，tere hoton i cooha tanggū niyalma tucike manggi，taidzu sure beilei buksiha cooha sacime dosika akū，gabtame dosire de hoton ci tucike tanggū niyalma taidzu sure beilei iliha ba be bireme hoton i baru dosime genere be sure beile emhun tanggū niyalma de dosifi，uyun niyalma be sacime wafi，tere cooha be facabufi hoton de dosimbuhakū.
己丑年，太祖率兵往攻兆佳城部长宁古亲章京。太祖伏兵兆佳城下，城内兵百余出，遇伏兵射之，敌兵直冲太祖所立之处，欲奔入城，太祖独入百人中，手刃九人，余众四散，未得进城。
己丑年，太祖淑勒贝勒起兵往征兆嘉城城主宁古亲章京，伏于城下，时城内有兵百余人出，太祖淑勒贝勒伏兵不砍杀，但射之，城内所出百人直冲太祖所立之地，欲奔入城，太祖只身杀入百人中，斩杀九人，敌兵四散，未得入城。
tereci hoton be kafi afame，duici inenggi bahara isika manggi，coohai niyalma bata be tuwarakū，olji temšeme jamrara be taidzu sure beile safi，ini etuhe uksin be sufi naihū gebungge amban de etubufi coohai niyalma olji temšeme musei dolo wandurahū tafulame nakabu seme hendufi unggihe，naihū genefi olji temšere niyalma be tafularakū，ini beye geli olji temšere de.taidzu sure beile geli bartai gebungge niyalma de ini etuhe olbo be etubufi bata nukcire isika，mini uksin gana seme unggifi.bartai geli olji temšeme bisire de.
围四日，其城将陷，我兵稍懈，四出掳掠牲畜财物，喧哗争夺，太祖见之，解甲与大将鼐护，曰：“我兵争此微物，恐自相残害，尔往谕禁之。”鼐护至，不禁人之掳掠，亦随众掠之。太祖将己绵甲复与巴尔太，令往取鼐护铁甲来，以备城内冲突。巴尔太复随众掳掠。
围攻城四日，将克之，兵士不顾敌而掠人畜，喧闹争夺，太祖淑勒贝勒见之，解所穿盔甲与大臣鼐护，曰：“兵士争夺人畜，恐内里残杀，尔往劝止。”言讫遣去。鼐护去后，不劝止争夺人畜者，亦随众争夺人畜。太祖淑勒贝勒复解所穿绵甲与巴尔太，曰：“恐敌暴动，取回吾之盔甲。”言毕遣去。巴尔太又复争夺人畜。
batai cooha juwan niyalma tucifi，taidzu sure beilei uksun i deo wangšan be batai cooha fahafi aktalame yalufi gidai tokoki serede，taidzu sure beile sabufi，uksin olbo akū niyereme dosifi，wangšan be aktalame yaluha niyalma be juwe yasai siden be gabtame tuhebufi，wangšan be tucibuhe.tereci hoton be afame gaifi，hoton i ejen ninggucin janggin be wafi，cooha bederehe.
忽城内十人突出，有族弟旺善被敌压倒于地，跨其身，将以枪刺之，太祖一见，身无甲胄，挺身驰往，发一矢中敌面额，应弦而死，救起旺善。克其城，杀宁古亲而回。
时敌兵十人出，太祖淑勒贝勒族弟旺善被敌兵压倒跨骑，将以枪刺之，太祖淑勒贝勒一见，身无盔甲、绵甲，轻身入，射中跨骑旺善之人双眼中间，应弦而死，救出旺善。随后克城，杀城主宁古亲章京而回。
šahūn gūlmahūn aniya，taidzu sure beile šanggiyan alin i aiman i yalu giyang ni golo de cooha unggifi，tere golo be wacihiyame gaifi gajiha.
辛卯年，太祖遣兵攻长白山鸭绿江部，尽克之而回。
辛卯年，太祖淑勒贝勒遣兵攻白山鸭绿江部，尽克之。
tereci yehei narimbulu beile ini ildangga，baishan juwe amban be manju gurun i taidzu sure beile de elcin takūrafi hendume，emu gisungge gurun de ula，hada，yehe，hoifa，manju sunja han geli banjire doro bio?gurun sinde ambula，minde komso，sini elmin，jakūmu ere juwe golo be emken gaji sehe manggi.taidzu sure beile hendume，bi seci manju gurun，suwe seci hūlun gurun，suweni hūlun gurun ambula seme bi gaji seci ombio?mini manju gurun ambula seme sinde buci，morin ihan waka kai，gurun be geli dendeme buhe doro bio?doro jafaha ambasa suwe meni meni beise be tafulame hendurakū，ehe derakū niyalma gese suweni beye aiseme jihe seme hendufi unggihe.
时叶赫国主纳林布禄遣部下伊勒当阿、拜斯汉二人来谓太祖曰：“乌拉、哈达、叶赫、辉发、满洲总一国也，岂有五王之理？尔国人众，我国人寡，可将额勒敏、扎库木二处择一让我。”太祖答云：“我乃满洲，尔乃呼伦，尔国虽大，我不得取，我国虽大，尔亦不得取。况国非牲畜可比，焉有分给之理？尔等皆执政之臣，不能竭力谏主，奈何腼颜来相告耶？”言毕令回。
时叶赫纳林布禄贝勒遣伊勒当阿、拜斯汉二使来谓满洲国太祖淑勒贝勒曰：“乌拉、哈达、叶赫、辉发、满洲乃一国也，岂有立五汗之理？尔国人众，我国人寡，可将汝之额勒敏、扎库木二处之一让与我。”太祖淑勒贝勒曰：“我为满洲国，尔为呼伦国，尔呼伦国大，我岂得取耶？我满洲国大，尔即来分，国非牛马，岂有分给之理？尔等皆执政大臣，却不谏主，奈何似厚颜无耻之人而来耶？”言罢令回。
jai yehe，hada，hoifa ilan gurun i beise acafi，yehei narimbulu beilei nikari，tuldei，hadai menggebulu beilei daimbu，hoifai baindari beilei alamin janggin be elcin takūrafi.taidzu sure beilei sarilara dulimbade，yehei tuldei gebungge niyalma tehe baci ilifi hendume，beile sini efu emu gisun hendufi unggihe bi sinde alaci aikabade jili banjifi mimbe koro arambi ayoo.taidzu sure beile hendume，sini mujilen i hendure gisun waka，sini ejen i gisun be alambidere，tede ainu simbe koro arambi?ehe gisun oci，sini gese niyalma be unggifi sini ejen i juleri karu ehe gisun be hendumbidere sehe manggi.
叶赫、哈达、辉发三国会议，各遣使来，叶赫主纳林布禄差尼喀哩、图尔德，哈达国主蒙格布禄差岱穆布，辉发国主拜音达哩差阿拉敏。比至，太祖宴之。内图尔德起，向太祖曰：“我主有命，遣我来言，欲言，又恐触怒见责。”太祖曰：“尔主之言与尔无干，何为责汝？如彼以恶言来，我亦以恶言往。”
再，叶赫、哈达、辉发三国国主相会，叶赫纳林布禄贝勒遣尼喀哩、图尔德，哈达蒙格布禄贝勒遣岱穆布，辉发拜音达里贝勒遣阿拉敏章京为使来。太祖淑勒贝勒设宴，席间，叶赫图尔德从坐处起身，曰：“贝勒，汝额驸有一言遣我来言，若相告，恐怒而责我。”太祖淑勒贝勒曰：“又非尔内心所言，将尔主之言告之，何为责汝？若是恶语，吾亦差似尔之人往尔主前恶语相报。”
tuldei hendume，sini efui hendurengge，sini gurun be dendeme gaji seci burakū，daha seci daharakū，muse juwe gurun dain oci，sini usin i ujan de bi genefi ilici ombidere，mini usin i ujan de si jifi ilici ombio seme hendumbi.
图尔德曰：“昔索地不与，令投顺不从，两国若成仇隙，只有我兵能践尔境，谅尔兵敢履我地耶？”
图尔德曰：“汝额驸云，欲分汝国而不与，欲令投顺而不从，吾二国若成仇，吾可去尔地界踩踏，尔岂能来我地界践踏耶？”
tere gisun de，taidzu sure beile ambula jili banjifi lashaha seleme be tucibufi juleri tukiyehe dere be faksa sacifi hendume，yehei efute suwe ya dain de juwe morin jurceme juwe niyalmai saca galaktun sihatala sacirame afaha?juwe ajige juse gacuha temšeme becunure gese hadai menggebulu daišan i ceni dolo facuhūraha fonde，sini dailaha gese oihori ainu gūnimbi?sini usin tehereme jase furdan jafahabio?bi inenggi geneci ojorakū oci，dobori genefi sini usin i ujan de ilifi jihe de geli ainambi，sini angga ai tuttu bardanggi?mini ama be nikan waci，minde gūsin ejehe gūsin morin be holbofi giran i emgi benjihe，jai geli tehei gaijara dzo dudu ejehe benjiihe，terei amala lung hū jiyanggiyūn sere amba ejehe benjifi，aniya dari jakūn tanggū yan menggun，tofohon gecuheri be kemuni gaimbi.sini ama be nikan waha kai，sini amai giran si bahao seme hendufi.
太祖闻言大怒，掣刀断案，曰：“尔主弟兄何当亲与人交马接刀，碎烂甲胄，经此一战耶？昔蒙格布禄、代善叔侄自相扰乱如二童争骨（满洲儿童每掷骨为戏，故云云），尔等乘乱袭取，何故视我如彼之易也？尔地四周果有边垣之阻耶？吾即昼不能往，夜亦能至彼处，尔其奈我何，徒张大言胡为乎？昔我父被明国误杀，与我敕书三十道、马三十匹，送还灵榇，坐受左都督敕书，续封龙虎将军大敕一道，每年输银八百两、蟒缎十五匹。汝父亦被明国所杀，其尸骸汝得收取否？”
太祖淑勒贝勒闻言大怒，拔出佩刀，前举，砍断桌子，曰：“叶赫诸额驸，尔等孰人于阵中二马相向，二人相搏，斩碎头盔亮袖耶？哈达蒙格布禄、代善彼等内乱时，如两小儿争骨，尔等何故视我如征伐彼等之易也？尔地果有边栅乎？吾日间不得往，夜间亦可至尔地界踏踩，尔又奈我何，口出妄言胡为乎？吾父为汉人所杀，与我敕书三十道、马三十匹，与尸首一并送回，又坐受左都督敕书，后送龙虎将军大敕书，每年收银八百两、蟒缎十五匹。汝父亦为汉人所杀，汝得收其尸首否？”
tere gisun be bithe arafi alinca baksi be unggime ere bithe be gamafi，yehei juwe beilei juleri gemu hūla，si geleme hūlarakū oci，tubade enteheme bisu，mini jakade ume jidere seme hendufi unggihe.tere gisun be yehei bujai beile donjifi，alinca baksi be oktome niyalma unggifi ini boo de gamafi，bithe be tuwaki sehe manggi.
遂书前言，遣阿林察复之，谕之曰：“尔到彼处，当面诵之，若惧而不诵，即住于彼处，勿复见我。”嘱毕令行。时布斋贝勒预知，接至家，欲视其书。
遂书其言，遣阿林察巴克什执此书，诵于叶赫二贝勒面前，曰：“尔若畏惧不念，即永住于彼处，毋得回吾处。”言毕令行。其言为叶赫布斋贝勒闻之，遣人将阿林察巴克什迎至家中，欲视其书。
alinca baksi bithe be tucibufi gemu hūlaha manggi，bujai beile hendume，ere bithe be bi tuwaci tetendere，mini deo narimbulu de ume tuwabure sehe manggi.alinca baksi hendume，mini beile ere bithe be tuwaburakū oho de，mimbe ume jidere seme henduhebi.bujai beile hendume，mini deo i gisun i ehe de sini beile korsofi henduhe mujangga kai，mini deo tuwaha de simbe koro ararahū seme hendufi，bithe be ini gala de gaifi buhekū，tereci alinca baksi bedereme jihe.
阿林察将书当面朗诵，布斋曰：“此书我已知之，何必送与吾弟？”阿林察曰：“我主曾命对二主面诵，若止见贝勒，难复主命。”布斋曰：“吾弟出言不逊，汝主恨之诚是，但恐见此书，怒责汝也。”言毕乃收其书，阿林察遂回。
阿林察巴克什取出文书诵读后，布斋贝勒曰：“吾既视此书，不必再令吾弟纳林布禄视之。”阿林察巴克什曰：“我主曾言，此书若不令视之，吾不得回。”布斋贝勒曰：“吾弟语恶，汝主恨之诚是，但恐吾弟见之而责汝。”言讫以手执书不还，阿林察巴克什遂回。
tere fonde šanggiyan alin i aiman i jušeri，neyen juwe goloi niyalma acafi，yehei cooha be gajifi，sure beilei dergi dubei yecen i gebungge amban i tehe dung ni gebungge gašan be sucufi gamaha.tere be geren ambasa donjifi，taidzu sure beile i leosei dele tehe bade dosifi alara jakade，taidzu sure beile hendume，sucukini alin i hafu bira eyembio?bira doome tuwa dambio?musei emu gurun i niyalma encu gurun i yehe de dayafi muse be dailambidere，birai muke inu wasihūn eyembi，jušeri，neyen juwe goloi niyalma atanggi bicibe muse de ombikai seme henduhe.
时满洲长白山所属珠舍哩、讷殷二路同引叶赫兵，将满洲东界叶臣所居洞寨劫去。太祖正坐楼上，诸将闻而告之，太祖曰：“任伊劫去，岂有水能透山、火能逾河之理？珠舍哩、讷殷是我同国，乃敢远附异国之叶赫劫掠我寨，盖水必下流，珠舍哩、讷殷二部终为我有矣。”
彼时，白山部珠舍哩、讷殷二路人会合，引叶赫兵，将淑勒贝勒东界叶臣所居洞寨袭取而去。时太祖淑勒贝勒坐于楼上，众臣闻听此事，入而告之，太祖淑勒贝勒曰：“任彼等取之，水能透山耶?火能渡河耶？吾等同国之人岂能依附异国叶赫而征伐吾等，盖水必下流，珠舍哩、讷殷二路人终将为吾等所有也。”
sahahūn meihe aniya，yehe gurun i bujai beile，narimbulu beile，manju gurun i sure beile be cende dahara akū seme hadai menggebulu beile，ulai mantai beile，hoifai baindari beile duin gurun i cooha acafi ninggun biya de cooha jifi，taidzu sure beile i hūbca gebungge gašan be sucufi gamaha manggi.
癸巳年，叶赫国主布斋、纳林布禄贝勒因太祖不顺，纠合哈达国主蒙格布禄、乌拉国主满泰、辉发国主拜音达哩四国兵马，于六月内劫去瑚卜察寨。
癸巳年，叶赫国布斋贝勒、纳林布禄贝勒因满洲国淑勒贝勒不顺，遂与哈达蒙格布禄贝勒、乌拉满泰贝勒、辉发拜音达里贝勒四国合兵，于六月发兵而来，劫去太祖淑勒贝勒所属瑚卜察寨。
taidzu sure beile uthai cooha genefi，hadai cooha ini boo de isinaha.dobori yafahan cooha be andala buksibufi，komso cooha genefi hadai fulgiyaci gebungge gašan be karu sucufi gajire de.hadai cooha fulgiyaci gašan i dubede amcanjiha manggi，taidzu sure beile amcaha cooha be bedererahū yafahan i coohai buksiha bade gamaki seme gūnifi ini coohai niyalma be gemu juleri unggifi，ini beye amala fiyanjilafi yarkiyame gamara de.
太祖即率兵追之，时哈达兵已归，我兵直抵其国。是夜，太祖以步兵伏于中途，少带兵从，亦取哈达国富尔佳齐寨而回。时哈达国追兵至富尔佳齐寨，太祖欲诱敌至伏兵处，恐追兵复回，乃令兵前行，独身为殿以诱之。
太祖淑勒贝勒即发兵往，时哈达兵已回至家中。是夜，太祖淑勒贝勒以步兵伏于中途，带兵少许，亦取哈达富尔佳齐寨而回。哈达兵追至富尔佳齐寨边，太祖淑勒贝勒欲诱追兵至步兵埋伏处，乃令兵士俱先行，独身断后以诱之。
batai cooha uthai latunjifi ilan niyalma adafi taidzu sure beile be sacime jimbi，julergi de emu niyalma loho dargiyafi alime gaihabi.sure beile gūnime，amargi ilan niyalma sacici hūwanggiyarakū，julergi niyalma yasa saciha de，dere yasa gala goimbi seme，julergi niyalma be gabtaki seci jebele ergi de bifi ici akū ofi morin i meifen i dabali gabtara jakade，morin i hefeli goifi tuilame genehe.
于是敌兵追至前，一人举刀迎之，后三人并马来战。太祖自思：“后追者三人无妨，若前一人迎面劈来，恐伤面目。”欲射之，时敌在右，不便于射，因转弓过马首，射中敌人马腹，其马惊跃。
敌兵即来犯，三人并阵来砍太祖淑勒贝勒，前有一人举刀迎之。太祖暗思：“后之三人来砍无妨，若前一人迎面劈来，恐伤面目及手。”欲射在前之人，时敌在右，射杀不顺，因越马项而射，正中马腹，其马惊跑而去。
julergi niyalma be gabtara šolo de amargici ilan niyalma sasari sacinjire de，yaluha morin bakjalame fekure de，sure beile beye urhufi ici ergi bethei jalan enggemu de tafi arkan seme tomsome yalufi，hadai menggebulu beilei yaluha morin be gabtame tuhebuhe manggi，menggebulu beilei booi taimbulu gebungge niyalma morin ci ebufi，ini yaluha morin be menggebulu beile de bufi i yafahan sujume tucike.tereci sure beile ilan morin i niyalma，orin yafahan i niyalma be gaifi amasi jurceme dosifi，tere cooha be gidafi juwan juwe niyalma be waha，ninggun uksin，juwan jakūn morin baha，tereci cooha bederehe.
后三人乘太祖发矢之会，一齐杀来，太祖马惊，几坠，幸右足扳鞍，仅得复骑，发一矢，射蒙格布禄马仆地，其家人泰穆布禄将自马与主乘之，泰穆布禄步奔而回。太祖仍率马兵三人、步兵二十余迎之，败其敌众，杀兵十二人，获甲六副、马十八匹而回。
后三人乘太祖淑勒贝勒射前人之机，一齐砍来，淑勒贝勒坐骑惊跃，身倾几坠，右足为马鞍所绊，复骑上马，又射杀蒙格布禄贝勒所骑之马，蒙格布禄贝勒包衣泰穆布禄下马，将所骑之马与蒙格布禄贝勒，自己步奔而出。后淑勒贝勒率马兵三人、步兵二十人返回作战，败敌兵，杀十二人，获甲六副、马十八匹而回。
tere aniya uyun biya de，yehei gurun i bujai beile，narimbulu beile，hadai gurun i menggebulu beile，ulai gurun i mantai beilei deo bujantai beile，hoifai gurun i baindari beile，amargi nūn i korcin i monggoi gurun i unggadai beile，manggūs beile，minggan beile，sibei aiman，gūwalca i aiman，manju gurun i šanggiyan alin i jušeri goloi ejen yulengge，neyen i goloi ejen seowen，seksi uheri uyun halai gurun acafi，ilan jugūn i cooha jimbi seme donjifi，taidzu sure beile urikan gebungge niyalma be dergi golo de karun gene seme unggihe.
九月内，叶赫国主布斋、纳林布禄，哈达国主蒙格布禄，乌拉国布占泰（满泰弟也），辉发国主拜音达哩，嫩河蒙古科尔沁国主翁阿岱、莽古、明安，锡伯部，卦勒察部，珠舍哩路主裕楞额，讷殷路主搜稳、塞克什，九国兵马会聚一处，分三路而来。太祖闻之，遣兀里堪东探。
是年九月，叶赫国布斋贝勒、纳林布禄贝勒，哈达国蒙格布禄贝勒，乌拉国满泰贝勒弟布占泰贝勒，辉发国拜音达里贝勒，北嫩河科尔沁蒙古国翁阿岱贝勒、莽古斯贝勒、明安贝勒，锡伯部，卦勒察部，满洲国长白山珠舍哩路主裕楞额，讷殷路主搜稳、塞克什，共九姓国会合，兵分三路而来。太祖淑勒贝勒闻之，遣兀里堪往东路打探。
urikan karun geneme sure beilei tehe hecen ci emu tanggū bai dubede isinafi，emu dabagan be dabara de geren gaha urikan i julergi be ladurame jamarame julesi unggirakū，amasi bederehe de，gaha meni meni fakcafi ekisaka jaikambi.gaha jailaha seme geli julesi geneki seci，geren gaha geli dere yasa be ladurame jamarame unggirakū ofi，urikan amasi bederefi gaha heturehe be sure beile de alaha manggi.
约行百里，至一山岭，乌鸦群噪，不容前往，回时则散。再往，群鸦扑面，兀里堪遂回，备述前事。
兀里堪去探，行至距淑勒贝勒所居城一百里处，越过一岭，群鸦于其面前争扯吵闹，不容前行，回时则群鸦各自离散，静默而避。于群鸦避后再行，则又至面前争闹，不容前行。兀里堪遂回，将群鸦拦截之事告知淑勒贝勒。
taidzu sure beile urikan be jaka gebungge bai jugūn be genefi hunehe goloi ergide karun tuwana seme unggihe.urikan karun genefi，yamji tuwaci，batai cooha hunehe birai amargi de isinjifi ing ilifi，geren cooha buda arame dabuha tuwai elden abkai usihai adali sabumbi.tere cooha buda jefi dobori dulime šaji gebungge dabagan be dabame jidere be toktome tuwafi feksime jifi，sunjaci ging ni uju de isinjifi，taidzu sure beile de batai amba cooha isinjiha seme alara jakade.
太祖曰：“可从扎喀向浑河探之。”及至，夕见浑河北岸敌兵营火如星密，饭罢即起行，过沙济岭。兀里堪探的，飞报太祖，言敌国大兵将至，时近五更矣。
太祖淑勒贝勒令兀里堪从扎喀启程，往浑河方向打探。兀里堪去探，夜晚视之，敌兵已至浑河北岸扎营，众兵做饭点燃之火光，观之如天上之星，敌兵饭后，连夜越过沙济岭。兀里堪探得，飞奔回来，刚至五更时到达，报告太祖淑勒贝勒敌人大军已至。
taidzu sure beile hendume，yehei cooha be enenggi jimbi，cimari jimbi seme donjiha，te isinjiha nikai.muse dobori farhūn de cooha juraci gurun durgembi，gereke manggi juraki.musei coohai ejete geren ambasa de alana seme gemu alanaha.tere siden de，sure beile amgaha manggi.
太祖曰：“人言叶赫国不日兵来，今果然也。我兵夜出，恐城中人惊，待天明出兵。传谕诸将。”言毕复寝。
太祖淑勒贝勒曰：“闻叶赫兵今日来，明日来，今果来矣。吾等若深夜起兵，恐国人震动，俟天明起程可也。将此传谕诸将及众臣。”俱传谕后，淑勒贝勒即安寝。
gundai fujin hetebufi hendume，beile si liyeliyehebio?golohobio?uyun aiman i gurun acafi cooha jihebi seci si ainu amgambi?sure beile hendume，gelere niyalma de amu isinjimbio?geleci bi ainu amgambi?yehei cooha ilan golo be dosime enenggi jimbi，cimari jimbi seme donjifi，mini dolo jobombihe，te isinjiha seme donjifi，mini dolo sulakan oho.yehe de aika bure weile bifi，burakū kiyangdulaha bici，abka mimbe wakalambi seme jobombidere.meni meni gurun be bargiyafi，abkai keside baibi banjire niyalma be buyerakū，uyun aiman i gurun acafi，umai weile akū niyalma be gidašame waki seme cooha jici，abka cembe wakalarao seme gūnimbi kai seme hendufi，beye be ergembume amgafi.
衮代皇后推醒太祖曰：“今九国兵马来攻，何故盹睡，是昏昧耶？抑畏惧耶？”太祖曰：“畏敌者必不安枕，我不畏彼，故熟睡耳。前闻叶赫兵三路侵我，来期未的，我心不安，今日已到，我心始定。我若有欺骗处，天必罪我，我当畏之。我承天命各守国土，彼不乐我安分，反无故纠合九部之兵欺害无辜之人，天岂佑之？”言讫复睡，以息精神。
衮代福金唤醒太祖，曰：“贝勒，尔昏昧耶？惧怕耶？言九部会兵而来，尔何故盹睡耶？”淑勒贝勒曰：“畏惧者能安睡乎？若是畏惧，吾安得睡？叶赫兵三路侵入，云今日来，明日来，吾心忧虑。今闻已至，吾心乃畅也。吾若有罪于叶赫则已，不然，何愁天将责我？叶赫不悦承天恩各守国土安分之人，乃合九部之国，发兵欺害无辜者，天必责彼等也。”言讫乃睡，以息精神。
gereke manggi，buda jefi，cooha jurandara de，beise ambasa be gaifi tangse de hengkilere de，neneme emu jergi niyakūrafi hengkilefi iliha，jai jergi niyakūrafi jalbarime，dergi abka dekdere šun fejergi na eiten endure weceku，□□□bi daci yehei gurun de umai weile akū banjiha，baibi banjire niyalma be yebelerakū waki seme cooha jidere be abka beideme sambi dere seme jalbarifi hengkilefi iliha.ilaci jergi niyakūrafi jalbarime，batai uju be fusihūn obu，mini uju be wesihun obu，mini coohai niyalmai jafaha šusiha be ume tuhebure，yaluha morin be ume buduribure，eršeme wehiyeme yabubu seme ilan jergi hengkilefi.
天明饭毕，率诸王大臣谒庙，再拜，祝曰：“天地三光万灵神祇，我□□□与叶赫本无事故，今彼引兵攻我，惟天鉴察。”又拜，祝曰：“愿天令敌垂首，佑我奋扬。兵不遗鞭，马无颠踬。”
天明饭毕，率诸贝勒大臣叩拜堂子，先跪一次，起后复跪，祷曰：“上天下地三光万灵神祇，我〈努尔哈齐〉素与叶赫无仇，叶赫不悦无辜安分守常之人，发兵欲来杀我，惟天鉴之。”祷毕叩头，起，三跪而祷曰：“愿天佑我，令敌首下垂，我首高昂，吾兵士所执之鞭不落，所骑之马不绊倒。”如此跪拜三次。
tereci cooha jurafi geneme tokso gebungge gašan i birai dogon de ilifi，coohai niyalmai galaktun manggon hūsikū be sufi，gemu weri，gala monggon goifi buceci bucekini，musei beye kušun oci，bata be adarame bahafi etembi，musei beye sula oci，dain be etembi dere seme hendufi，coohai niyalmai galaktun monggon hūsikū be gemu werifi.
叩祝毕，率兵至托克索寨，立于津渡处，谕之曰：“尔等可尽解臂手顿项留于此，若伤肱伤颈，唯命是听，不然身受拘束，难以胜敌，我兵轻便，必获全胜矣。”众遵令尽解之。
后起兵而去，行至托克索寨，立于津渡，曰：“传谕兵士解护袖护脖，皆留于此，若手脖受伤，听天由命，吾等若身体受束，安得败敌？若身体轻便，必能胜敌。”众兵士遂解护袖护脖，俱留下。
tereci genefi jaka gebungge bigan de isinaha manggi，jakai hoton tuwakiyaha ejen naihū，santan gebungge juwe amban jifi alame，cooha muduri erin de isinjifi，jakai hoton be kafi afame tuwafi，afara be nakafi bederefi hejigei hoton de afanaha，jihe cooha dembei geren seme alara jakade，coohai niyalma gemu cira aljafi bisire de.
行至扎喀处，有城守鼐护、山坦来告曰：“叶赫兵辰时已到，围攻扎喀关，见势不能克，往攻赫济格城，敌兵甚多。”众皆失色。
至扎喀之野，扎喀城城守鼐护、山坦二臣来告，曰：“叶赫兵辰时已至，围攻扎喀城，见势不下，乃罢攻，转攻赫济格城，来兵极多。”兵士俱大惊失色。
jakai hoton de bihe langtari gebungge niyalma amala jifi，beile aba seme hūlafi，musei cooha udu bi seme hendufi，jugūn i dalbai alin i dele tafufi coohai baran be tuwafi hendume，jihe cooha geren seci，musei cooha inu geren，julge daiming gurun be dailara fonde，daiming gurun i cooha alin bigan i jalu ilihangge be musei juwe ilan tanggū cooha uthai gidambihe，musei gurun i niyalma silhi ehe，fahūn mangga，ere cooha be urunakū gidambi，ere cooha be gidarakū ohode，langtari mimbe wa seme hendure jakade，geren cooha niyalma donjifi，mujiilen majige tohoroho.
有扎喀一人名郎塔哩后至，呼曰：“贝勒何在？我兵见有几何？”言讫登山望敌形势，向太祖曰：“若以来兵为多，我兵亦不少，昔与明国交战，彼兵漫山遍野，我兵二三百尚败其众，今我兵有胆气，骁勇，必败此兵，若不胜，我甘军法。”于是众心稍安。
扎喀城有名郎塔里之人后至，呼道：“贝勒何在？吾兵几何？”言毕，登路旁山顶，望敌兵形势，曰：“若云敌兵多，我兵亦多，昔攻大明国时，吾二三百兵即败大明漫山遍野而立之兵，我国人有胆气，骁勇，必败此兵，若不败此兵，杀我郎塔里可也。”众兵闻之，心稍安。
tereci sure beile hendume，jihe cooha bedereme geneci，yamji afaki，deduci，cimari afaki seme karun unggifi.tuwanaha niyalma jifi alame，cooha dedume morin de ulebure orho jeku juwembi，ing ni tehereme jase jafambi seme alaha manggi，taidzu sure beile tubade dedume ing iliha.
太祖遣人往探，曰：“来兵若欲回，今晚即击之，否则，明日再战。”哨探报：“敌兵扎立营寨，搬运粮草。”太祖亦安营。
淑勒贝勒曰：“来兵若欲回，吾等今夜即攻，若彼等住下，则明日再战。”乃遣人打探，哨探回报：“敌兵搬运粮草，扎立营寨而宿矣。”太祖遂于彼处安营而宿。
tere yamji yehei coohai emu niyalma ukame jihe alame，yehei bujai beile，narimbulu beilei cooha emu tumen，hadai menggebulu beile，ulai bujantai beile，hoifai baindari beilei cooha emu tumen，monggo i korcin i unggadai beile，manggūs beile，minggan beile，sibe，gūwalcai cooha emu tumen，uheri ilan tumen bi seme alaha manggi，geren cooha geli cira ehe oho.
是晚，叶赫营中一人逃来，曰：“叶赫布斋贝勒、纳林布禄贝勒兵一万，哈达蒙格布禄贝勒、乌拉布占泰贝勒、辉发拜音达哩贝勒兵一万，蒙古科尔沁翁阿岱贝勒、莽古斯贝勒、明安贝勒、锡伯部、卦勒察兵一万，共兵三万。”我兵闻之，又皆失色。
是夜，一叶赫兵逃来，告曰：“叶赫布斋贝勒、纳林布禄贝勒拥兵一万，哈达蒙格布禄贝勒、乌拉布占泰贝勒、辉发拜音达里贝勒拥兵一万，蒙古科尔沁翁阿岱贝勒、莽古斯贝勒、明安贝勒、锡伯、卦勒察拥兵一万，共三万。”众兵又惊慌失色。
sure beile hendume，geren coohai niyalma suwe ume joboro，bi suwembe jobobume afaburakū.muse bai akdun be gaime ilifi，jihe cooha be yarkiyame ganafi，ce afanjici muse alime gaifi afaki，yarkiyara de jiderakū oci，muse gemu yafahalafi duin dere arame faidafi，elhei dosime afanaki.tere acamjame jihe cooha uju geren，enteke acamjaha uju geren cooha de coohai niyalma anahūnjame juleri afarakū urunakū beisei beye juleri gaifi dosimbi，muse ilihai alime gaifi afaha de，ini juleri gaifi dosika beise i beye emke juwe tuheke de，tere cooha uthai burulambi kai.musei cooha udu komso bicibe，emu hūsun i afaha de urunakū etembi seme hendufi.
太祖曰：“尔众无忧，我不使汝等至于苦战。吾立险要之处，诱彼来战，若来时，吾迎而敌之，诱而不来，吾等步行，四面而列，徐徐进攻。来兵部长甚多，杂乱不一，谅此乌合之众退缩不前，领兵前进者必头目也，吾等即接战之，但伤其一二头目，彼兵自走。我兵虽少，并力一战，可必胜矣。”
淑勒贝勒曰：“众兵士，尔等勿忧，吾不令尔等苦战。吾等立险要之地，引诱来兵，彼若来攻，吾即迎战，若引诱不来，吾等皆步行，四面分列，徐徐进攻。彼凑集之兵，首领众多，如此乌合之众，兵士必相互推诿，畏缩不前，诸贝勒必定前攻，吾等且立以待之，若伤其前攻之一二贝勒，敌兵即败走。我兵虽少，合力一攻，必定得胜。”
tere dobori dedufi，jai cimari erde cooha juraka.yehei cooha hejigei hoton be nenehe inenggi afaci bahakū ofi，jai inenggi geli afarade，taidzu sure beile isinafi，hejigei hoton i bakcilame gurei alin i ninggui akdun sain ba de cooha faidafi，gūsa gūsai cooha gaifi afara beise ambasa be teisu teisu afabufi belheme wajiha manggi，eidu baturu de tanggū cooha adabufi yarkiyame unggihe，eidu baturu yarkiyame genehe be yehei cooha sabufi，hejigei hoton be afara be nakafi，cooha bargiyafi afanjiha manggi.manju i cooha ilihai alime gaifi，emu jergi gidafi，uyun niyalma be waha，yehei cooha emu jergi bederefi.
次日平明起兵。叶赫兵先攻赫济格城未下，是日又攻，时太祖兵到，立阵于古埒山险要之处，与赫济格城相对，令诸王大臣等各率固山兵，分头预备。布阵已完，遣额亦都领兵一百挑战。叶赫见之，遂不攻城，收兵来敌。满洲兵一战杀九人，叶赫兵稍退。
是夜安歇，次日清晨起兵。叶赫兵因日前攻赫济格城不下，是日又攻，时太祖淑勒贝勒至，列阵于赫济格城对面古勒山顶险要之地，令诸贝勒大臣各领固山兵，预备完毕。遣额亦都巴图鲁领兵一百诱敌，额亦都遂去。叶赫兵见之，罢攻赫济格城，收兵来战。满洲兵立而迎战，一战败之，杀九人，叶赫兵稍退。
jai dasame yehei bujai beile，gintaisi beile，korcin i monggoi ilan beile i cooha be gaifi emu babe šorgime afame，yehei bujai beile juleri gaifi afame dosifi，yaluha morin moo de afafi tuheke manggi，manju gurun i coohai utan i gebungge niyalma sujume dosifi bujai beile be aktalame yalufi gidalame waha manggi，yehei cooha gidabufi.bujai beile i wabuha be safi，yehei beise gemu songgocoro jakade，acafi jihe coohai beise ambula golofi，gemu silhi meijefi，meni meni cooha be tuwarakū，jugūn jugūn i samsime burulaha.
有布斋、锦台什及科尔沁三贝勒领兵合攻一处，时布斋先入，所骑之马被木撞到，有满洲一卒名武谈即向前骑而杀之，其兵大败。叶赫贝勒等见布斋被杀，皆痛哭，其同来贝勒等大惧，并皆丧胆，各不顾其兵，四散而走。
又叶赫布斋贝勒、锦台什贝勒、科尔沁蒙古三贝勒合兵攻一处，叶赫布斋贝勒先攻入，所骑之马为树桩绊倒，时满洲国有名武谈者奔去，跨骑于布斋贝勒身上，刺杀之，叶赫兵大败。叶赫贝勒等见布斋贝勒被杀，皆痛哭，同来诸贝勒大惧丧胆，各不顾其兵，四散而逃。
monggoi korcin i minggan beile i yaluha morin lifafi tuhenefi morin i enggemu etuhe fakūri be gemu waliyafi，bontoho morin yalufi arkan seme burulame tucike.sure beile cooha be sindafi sacime wame，nuhaliyan sangga de jalume sahame tuhebume，hadai gurun i caiha gašan i julergi wehe yuwen de isitala bošome wafi.tere dobori jugūn be gūsu futa gocime tuwakiyafi，burulame genere niyalma be ambulu waha.
明安马被陷，弃鞍赤身，体无片衣，骑骣马脱出。太祖纵兵掩杀，尸满沟渠，杀至哈达国柴河寨南渥黑运之处。是夜，结绳拦路，杀败兵甚众。
蒙古科尔沁明安贝勒所骑之马被陷，仆地，尽弃马鞍及所穿裤子，骑骣马逃出。淑勒贝勒纵兵掩杀，尸满沟渠，追杀至哈达国柴哈寨南渥黑运处。是夜，拉绳拦路守之，杀败兵甚多。
jai inenggi emu niyalma ulai bujantai beile be weihun jafafi huthufi gajifi，sure beile de alame，bi emu niyalma be bahafi waki seci，mimbe ume wara，joligan gaisu sere jakade，bi huthufi gajiha seme taidzu sure beilei juleri niyakūrabuha.sure beile fonjime，si ainaha niyalma?tere niyalma jabume，mimbe warahū seme geleme alahakū，bi ulai gurun i mantai beilei deo bujantai，waci ujici beile sini ciha seme hendume hengkilehe manggi.taidzu sure beile hendume，suweni uyun aiman i gurun acafi umai weile akū niyalma be waki seme cooha jihe，abka suwembe wakalafi，sikse inenggi bujai beile be bahafi waha，tere inenggi baha bici，simbe wambihe.minde emgeri dere acaha niyalma be adarame wara?wahaci ujihe gebu dele，gaiha ci buhe gebu dele sere seme hendufi，huthuhe futa be sufi silun i dahū etubufi ujihe.
次日，一人生擒布占泰跪见太祖曰：“我得此人，欲杀之，彼自呼毋杀，许与赎资，因此缚来。”太祖问曰：“尔何人也？”其人叩首答曰：“我畏杀，未敢明言，我乃乌拉国满泰之弟布占泰，今被擒，生死只在贝勒。”太祖曰：“汝等会九部之兵，欺害无辜，天厌汝等，昨日布斋已经杀死，彼时若得汝，亦必杀矣。今既来见，岂肯杀汝？语云：‘生人之名胜于杀，与人之名胜于取。’”遂释其缚，赐猞狸狲裘，养之。
次日，一人生擒乌拉布占泰贝勒，捆缚带来，跪见淑勒贝勒曰：“我得一人，欲杀时，彼呼勿杀我，我给赎罪银，遂将其捆缚带来。”淑勒贝勒问曰：“尔何许人也？”其人答曰：“我因畏杀而未相告，我乃乌拉国满泰贝勒弟布占泰，或杀或养任凭贝勒处置。”言讫叩头。太祖淑勒贝勒曰：“汝等九部会兵，欲杀全无罪过之人，是故天责汝等，昨日布斋贝勒已被杀，是日若得汝，必已杀之。已与我相见之人为何杀死？养人之名胜于杀，与人之名胜于取。”言罢解捆缚之绳，赐穿猞猁狲裘，恩养之。
tere cooha be gidaha de，duin minggan niyalma waha，ilan minggan morin emu minggan uksin baha.tereci manju gurun i horon tumen bade algika.
是战也，杀其兵四千，获马三千匹、盔甲千副。满洲自此威名大震。
败敌后，杀四千人，获马三千匹、甲一千副。满洲国自此威名远扬。
tere cooha de，jušeri goloi ejen yulengge janggin dafi jidere jakade，taidzu sure beile juwan biya de，cooha unggifi，jušeri golo be dahabufi gajiha.
初，珠舍哩部长裕楞额章京曾协九部兵来，故太祖十月内，遣兵招服之。
珠舍哩路主裕楞额章京曾助九部兵来，故太祖淑勒贝勒于十月内，遣兵招服之。
tereci neyen i goloi seowen，seksi nadan gašan i niyalma be bargiyafi fodoho gebungge alin i šancin de tehe manggi.anagan i omšon biya de，taidzu sure beile eidu baturu，g'ag'ai jargūci，šongkoro baturu ilan amban de minggan cooha unggifi，neyen i fodohoi šancin be kafi，inenggi dari afame，ilaci biya de hoton be afame gaifi seowen，seksi be wafi cooha bederehe.
又讷殷部搜稳、塞克什二人聚七村人，掳佛多和山而居。太祖于闰十一月，命额亦都、噶盖扎尔固齐、硕翁科罗三人领兵一千，围佛多和山，日往攻击，三月而下，斩搜稳、塞克什，即日回兵。
时讷殷路搜稳、塞克什二人聚七寨之人，居佛多和山寨。闰十一月，太祖淑勒贝勒命额亦都巴图鲁、噶盖扎尔固齐、硕翁科罗巴图鲁三大臣领兵一千，围攻讷殷之佛多和山寨，每日进攻，三月拿下，杀搜稳、塞克什，班师。
niowanggiyan morin aniya amargi korcin i monggo gurun i minggan beile sunja tatan i kalkai loosa beilei elcin yabume deribuhe manggi.tereci ba bai monggo gurun i beisei elcin lakcarakū yabuha.
甲午年，蒙古科尔沁部明安贝勒、喀尔喀部劳萨贝勒始遣使往来。于是蒙古各部长遣使往来不绝。
甲午年，北科尔沁蒙古国明安贝勒、五部喀尔喀劳萨贝勒始遣使来。自此，蒙古各国国主遣使往来不绝。
niohon honin aniya ninggun biya de，taidzu sure beile cooha genefi，hoifai baindari beilei dobi hoton be afame gaifi，hoton i ejen kecungge，sumengge juwe amban be wafi cooha bederehe.
乙未年六月，太祖领兵伐辉发部拜音达哩贝勒，克取多壁城，斩守将克充格、苏蒙格二人而回。
乙未年六月，太祖淑勒贝勒率兵往攻辉发拜音达里贝勒之多壁城，克之，杀城主克充格、苏蒙格二人，班师。
fulgiyan bonio aniya juwe biya de，daiming gurun i wan lii han i emu hafan solho gurun i juwe hafan juwe tanggū niyalma be gaifi jidere de，taidzu sure beile coohai niyalma de uksin etubufi culgame tucifi，taidzu sure beilei beye mio hongko gebungge bade okdofi acafi amba hecen de gajifi doroi gisun gisurefi unggihe.
丙申年二月内，明国遣官一员，高丽国亦遣官二员，从者共二百人来，太祖令部兵尽甲，亲迎至妙洪科地界，接入大城，以礼相待，公事毕，辞别而去。
丙申年二月，大明国万历汗遣官一员，高丽国遣官二员，率二百人来，太祖淑勒贝勒令兵士皆穿盔甲出，亲迎至妙洪科地方，会之，接入大城，以礼相谈，言毕乃回。
neneme dain de jafaha ulai gurun i mantai beilei deo bujantai beile be duin aniya ujifi，fulgiyan bonio aniya nadan biya de，ini ulai gurun de sindafi unggire de，taidzu sure beilei tulkun hūwangjan，bolkon fiyanggū gebungge juwe amban beneme genehe.
先阵中所擒布占泰恩养四载，至是七月，太祖欲放归，令图尔坤煌占、博尔坤斐扬古二人护送。
先阵中所擒乌拉国满泰贝勒弟布占泰贝勒恩养四载，丙申年七月，太祖欲放归乌拉国，令图尔坤煌占、博尔坤斐扬古二臣护送。
bujantai beile ini gurun de isinara onggolo，bujantai beilei ahūn mantai beilei ama jui ini gurun i suwayan siran gebungge bade jase jafame ulan feteme genefi，tere gašan i juwe hehe be ama jui emte gajifi dedure de，tere juwe hehei eigete dobori dosifi，mantai beilei ama jui be waha.tereci bujantai beile isinaha inenggi，mantai beilei eshen hingniya beile gurun de ejen ojoro be temšeme bujantai beile be waki sere de，bujantai beile be beneme genehe taidzu sure beilei tulkun hūwangjan，bolkon fiyanggū juwe amban bujantai beilei boo uce duka be jafafi tuwakiyame tehe manggi，hingniya beile bujantai beile be wame mutehekū ofi，yehede dosime genehe.tereci bujantai beile ulai gurun de ejen ome toktoho manggi，tulkun hūwangjan，bolkon fiyanggū amasi jihe.
未至其国，时布占泰兄满泰父子二人往所属苏斡延锡兰处修边凿壕，父子淫其村内二妇，其夫夜入，将满泰父子杀之。及布占泰至日，满泰叔父兴尼雅贝勒谋杀布占泰，欲夺其位，其护送二大臣保守门户甚严，不能加害，于是兴尼雅投叶赫而去。布占泰遂继兄位，为乌拉国主，护送二人辞回。
未至其国，先，布占泰贝勒兄满泰贝勒父子往所属苏斡延锡兰处扎边挖壕，父子奸污寨中二女子，二女子之夫夜入，杀满泰父子。布占泰贝勒至日，满泰贝勒叔父兴尼雅贝勒为夺国主之位，欲杀布占泰贝勒。太祖派去护送布占泰贝勒之图尔坤煌占、博尔坤斐扬古二臣把守布占泰贝勒房门甚严，兴尼雅贝勒不能杀之，遂奔叶赫。其后，布占泰贝勒成为乌拉国主，图尔坤煌占、博尔坤斐扬古辞回。
tere aniya jorgon biya de，ulai bujantai beile taidzu sure beile be juwe jergi ujihe ama kai seme hendume，ini non hūnai gebungge sargan jui be taidzu sure beilei deo šurgaci beile de benjire de，okdofi amba sarin sarilame gaiha.
十二月，布占泰感太祖二次再生恩犹父子，将妹滹奈送太祖弟舒尔哈齐贝勒为妻，即日设宴成配。
是年十二月，乌拉布占泰贝勒言太祖淑勒贝勒为其再生父，送其妹滹奈与太祖淑勒贝勒弟舒尔哈齐贝勒为妻，迎之大宴成婚。
fulahūn coko aniya，yehe，hada，ula，hoifa acafi taidzu sure beile de elcin takūrafi hendume，meni waka de cooha gidabuha gebu bijaha，ereci amasi muse dasame acafi jui bume urun gaime sain banjiki.yehei buyanggū beilei non be taidzu sure beile de bure，gintaisi beilei sargan jui be taidzu sure beile i jacin jui daišan beile de bure sehe manggi.morin de enggemu hadala tohofi uksin saca acifi jafan beneme ihan wame genefi.
丁酉年，叶赫、乌拉、哈达、辉发同遣使曰：“因吾等不道，以至于败兵损名，今以后，吾等更守前好，互相结亲。”于是，叶赫布扬古妹欲与太祖为妃，锦台什女欲与太祖次子代善贝勒为妻。太祖乃备鞍马、盔甲等物以为聘礼，更杀牛设宴。
丁酉年，叶赫、哈达、乌拉、辉发同遣使谓太祖淑勒贝勒曰：“吾等非是，故败兵损名，从今往后，吾等重归于好，互结姻亲，相好而生。”于是叶赫布扬古贝勒妹欲与太祖淑勒贝勒，锦台什贝勒女欲与太祖次子代善贝勒。乃备鞍马、盔甲等物行聘，更宰牛而去。
abka de šanggiyan morin wafi giranggi be šofi，senggi emu moro，boihon emu moro，arki emu hūntaha，yali emu moro dobofi，ula，yehe，hoifa，hada siran siran i gashūme，ereci amasi jui bume urun gaime sain banjirakū oci，ere senggi gese senggi tucime，ere boihon i gese boihon de ucubume，ere giranggi gese šarame bucekini.ere gisun de isibume，jui bume urun gaime sain banjici，ere yali be jeme，arki be omime，aniya se ambula bahame banjikini seme gashūha manggi，manju gurun i taidzu sure beile gashūme，suwe jui bume urun gaime gashūha gisun de isibume sain banjici wajiha，ere gisun de isiburakū ohode，bi ilan aniya otolo tuwambi，sain banjirakū oci，dailambi seme hendume gashūha.
宰白马，削骨，设酒一盅，肉一碗，血、土各一碗，歃血会盟。四国相继而誓，曰：“自此以后，若不结亲和好，似此屠牲之血，揉踏之土，剐削之骨而死。如践盟和好，食此肉，饮此酒，福寿永昌。”誓毕，太祖亦誓，曰：“汝等应此盟言则已，不然，吾待三年，果不相好，必统兵伐之。”
宰白马，削骨，血一碗，土一碗，酒一盅，肉一碗，祭天。乌拉、叶赫、辉发、哈达相继而誓，曰：“从今往后，若不互结姻亲，相好而生，即似此血出，土埋，骨暴而死。若践行誓言，互结姻亲，相好而生，则食此肉，饮此酒，得福寿延年。”誓毕，满洲国太祖淑勒贝勒誓曰：“汝等若践行此言，互结姻亲，相好而生则已，吾观三年，倘不践行此言，相好而生，必起兵伐之。”
tuttu gashūha gisun be yehei narimbulu beile gūwaliyafi，sure beile de weilengge monggo gurun ci sosafi muhaliyan i gebungge niyalmai gajire dehi morin be durime gaifi，muhaliyan be jafafi morin i ejen monggo de buhe.jai bumbi seme gisurehe，gintaisi beilei sargan jui be monggoi kalkai tatan i jaisai beile de buhe.
后，蒙古得罪，太祖命穆哈连伐之，获马四十匹，时纳林布禄背盟，将所获尽夺之，仍擒穆哈连送与蒙古。又将锦台什之女与蒙古喀尔喀部斋赛贝勒结亲。
后，叶赫纳林布禄贝勒背盟，时淑勒贝勒命穆哈连劫掠获罪之蒙古国，得马四十匹，纳林布禄复夺之，擒穆哈连，送与马之主人蒙古。又将太祖所聘锦台什贝勒女与蒙古喀尔喀部斋赛贝勒为妻。
tereci sure beilei sindafi unggihe ula i gurun i bujantai beile，mantai beilei sargan duduhu fujin i jafaha sirin i maitu be yehei narimbulu beile de beneme elcin takūrafi.sure beilei harangga warkai aiman i anculakū，dorgi birai goloi lotun，gasitun，wangginu ere ilan uju i niyalma be bume yehei elcin be gamafi，anculakū dorgi birai golo be dahabuha.
其布占泰亦因与叶赫通，将满泰妻都都祐氏所珍铜锤遣使送与纳林布禄。又将满洲所属瓦尔喀部内安楚拉库、内河二处路长罗屯、噶什屯、旺吉努三人许献叶赫，请其使而招服之。
乌拉国布占泰贝勒自淑勒贝勒处释回后，将满泰贝勒妻都都护福金所藏铜锤遣使送与叶赫纳林布禄贝勒。又将淑勒贝勒所属瓦尔喀部之安楚拉库、内河路首领罗屯、噶什屯、旺吉努三人许献叶赫，引其使降安楚拉库、内河二路。
suwayan indahūn aniya，taidzu sure beile ini ahūngga jui cuyeng taiji，fiyanggū deo bayara taiji，g'ag'ai jargūci，fiongdon jargūci de emu minggan cooha be afabufi，aniya biya de warkai aiman i anculakū golo be dailame unggifi，dobori dulime genefi，anculakū golo be sucufi，orin funceme gašan be gaifi，tere goloi ba bai gašan be gemu dahabufi gajiha.sure beile，jui cuyeng taiji be tukiyeme hūng baturu，deo bayara taiji be tukiyeme joriktu seme gebu buhe.
戊戌年正月，太祖命幼弟巴雅喇台吉、长子褚英台吉与噶盖、费英东扎尔固齐等领兵一千，征安楚拉库，星夜驰至，取其屯寨二十处，其余尽招服之，获人畜万余而回。于是赐褚英台吉名洪巴图鲁，巴雅喇台吉名卓礼克图。
戊戌年，太祖淑勒贝勒命长子褚英台吉、幼弟巴雅喇台吉及噶盖扎尔固齐、费英东扎尔固齐领兵一千，正月起程，往征瓦尔喀部安楚拉库路，星夜前去，袭安楚拉库路，取二十余寨，此路各处屯寨皆招服之。淑勒贝勒遂赐子褚英台吉洪巴图鲁名号，赐弟巴雅喇台吉卓礼克图名号。
tere aniya，hadai gurun i menggebulu beilei tehe hecen i amargi birgan de senggi eyehe.jorgon biya de，ulai gurun i bujantai beile ilan tanggū niyalma be gaifi ujihe ama seme taidzu de hengkileme jihe manggi，taidzu sure beile ini deo šurgaci beilei sargan jui esitai gege be sargan bufi，susai uksin，juwan ejehe fudeme bufi，dorolome benehe.
是年，哈达蒙格布禄贝勒所居城北有血自溪流。十二月，布占泰不忘其恩，带从者三百人来谒，太祖以弟舒尔哈齐贝勒女额实泰妻之，盔甲五十副、敕书十道，以礼往送。
是年，哈达国蒙格布禄贝勒所居城北有血自溪流。十二月，乌拉国布占泰贝勒率三百人来叩谢太祖再生父之恩，太祖将其弟舒尔哈齐之女额实泰格格与其为妻，陪送盔甲五十副、敕书十道，以礼往送。